عوامل ژئوپلیتیک جمهوری آذربایجان و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

امروزه نقش هر کشور در سیاست‌‌های جهانی تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی است و  جغرافی‌دانان سیاسی معتقدند که قدرت هر کشور به شدت از محیط جغرافیایی‌ آن تأثیر می‌پذیرد. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی چهره ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان و منطقه تغییر یافت و به عنوان یکی از بی‌‌ثبات‌‌ترین مناطق بجای مانده از امپراطوری شوروی با خلاء قدرت مواجه گردید. این منطقه به جهت موقعیت ارتباطی و منابع انرژی فراوان به صحنة کشمکش بین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و جهانی تبدیل شده است. بنابراین جمهوری اسلامی ایران به علت همسایگی و اشتراک‌‌های تاریخی و فرهنگی نمی‌تواند به مسائل امنیتی این کشور بی‌توجه باشد زیرا ثبات جمهوری آذربایجان در تأمین امنیت ملی ایران اهمیت بسیار دارد.  ایالات متحده آمریکا به بهانه‌های مبارزه با تروریسم به همراه اتحادیه اروپا و  ناتو در کنار ترکیه، بازیگران فرامنطقه‌ای در منطقه می‌باشند و در صحنه جمهوری آذربایجان حضور فعال دارند. از سوی دیگر، جمهوری آذربایجان به دلیل جهت‌گیری‌ غرب‌گرایانه، ادغام در ساختارهای یورو آتلانتیکی؛ یافتن راه حلی برای غلبه بر بحران قره‌باغ و مشکلات داخلی خود را در خارج از منطقه جستجو می‌کند.